W naszej Przychodni ABA-VET Wojtaszek maja Państwo możliwość wykonania podstawowych badań krwi i moczu u zwierząt. Wynik dostępny jest w czasie ok. 20 minut. Analizę wykonujemy na sprzęcie weterynaryjnym firmy IDEXX umożliwiającą zmianę zakresu pomiaru w zależności od gatunku badanego zwierzęcia, a także wartości referencyjne, uwzględniające wiek różnych gatunków zwierząt (np. psa, kota, konia, fretki, gryzonie, ptaki, gady i zwierzęta gospodarskie).

Zwierze przed pobraniem krwi powinno być na czczo, bez większego wysiłku fizycznego w dniu poprzedzającym badanie. Należy pamiętać, iż niektóre leki zaburzają prawidłowość wyników (np. glikokortykosteroidy). Mocz pobierany do badań powinien być pobrany w czasie porannego spaceru (ze środkowego strumienia moczu – tzn. pobieranie zaczynamy po kilku - kilkunastu sekundach). Mocz pobieramy do zakupionego w aptece specjalnego pojemniczka, który podkładamy pod siusiającego pupila. Łapanie moczu kota będzie odrobinę trudniejsze niż w przypadku łapania moczu psa.

Pojemniczek na mocz należy ustawić w pobliżu kuwety, a następnie pilnować kota i sprawdzać, czy nie wybiera się do toalety. Koty często odwiedzają kuwetę rano, po nocnej drzemce (budzą się wszyscy domownicy, zaczyna się codzienny ruch - dla kota jest to sygnał, że powinien załatwić sprawy związane z higieną i zacząć towarzyszyć ludziom w porannej krzątaninie). Jeśli kot wejdzie do kuwety i spostrzeżemy, ze charakterystycznie przykuca, należy szybkim i zdecydowanym ruchem wsunąć pod kota odkręcony pojemniczek. Jeśli kot przysiada bardzo nisko nad żwirek, można pomóc sobie podnosząc koci ogon do góry i sięgając od strony ogonka. 99% kotów, które siusia, nie potrafi przerwać tej czynności.

Dla kotów dostępny jest także specjalny żwirek do zbierania moczu np. kupisz tutaj.

U zwierząt, które maja problem z oddawaniem moczu,lekarz weterynarii pobiera mocz w lecznicy poprzez cewnikowanie lub zabieg nakłucia pęcherza moczowego pod kontrolą USG.

Zaleca się wykonywanie corocznych badań kontrolnych krwi u psów i kotów:

- powyżej 6 roku życia

- przed planowanym zabiegiem chirurgicznym (kastracja, sterylizacja, ropomacicze, usuwanie guzów)

- przy długotrwałej terapii  (np: cukrzyca psa, cukrzyca kota, schorzenia nerek u psa, wątroby, serca)

- po przebytych chorobach zakaźnych, a także u pacjentów z wymiotami, biegunką czy zatruciami toksycznymi.

- u zwierząt hodowlanych (reproduktory i suki(kotki) hodowlane)

Jest to niezbędne, jako element profilaktyki wielu schorzeń nerek, wątroby itp.

Umożliwia to ocenę stanu zdrowia i pozwala na wykrycie ewentualnych procesów chorobowych przed wystąpieniem objawów klinicznych. Pozwala także na dokładniejszą diagnozę i szybsze podjęcie właściwego leczenia. Często po wystąpieniu objawów klinicznych proces chorobowy jest już bardzo zaawansowany.

Dlatego tak ważna jest profilaktyczna kontrola stanu zdrowia naszych pupili ( psa, kota gryzonia ).

Coroczne badanie powinno obejmować badanie morfologii krwi zwierząt(elementów składowych krwi) oraz badanie biochemiczne, a także badanie moczu.

Badania pozwalają ocenić stan pacjenta, rozpoznać chorobę, monitorować efektywność leczenia oraz obserwować skutki długotrwałej choroby i terapii (nerek u kota, serca, itp.)

MORFOLOGIA:

Jest to najczęściej wykonywane badanie krwi.

Badana krew psa czy krew kota lub innego gatunku daje nam informacje o stanie nawodnienia, istniejącej anemii czy infekcji, możliwości krzepnięcia krwi oraz skuteczności układu immunologicznego. Krew psa, krew kota jest niezbędna dla oceny stanu zwierząt z występującą gorączką, wymiotami, biegunką, znacznym osłabieniem, bladością błon śluzowych czy brakiem apetytu. W przypadku planowanego zabiegu badanie to jest wręcz niezbędne,a w szczególności ocena możliwości krzepnięcia.

WBC (Krwinki białe, Leukocyty) - to krwinki odpowiedzialne za stan układu odpornościowego organizmu. Wzrost lub spadek tych wartości jest charakterystyczny dla infekcji lub pewnych innych schorzeń układu odpornościowego, np. białaczki. ( Spadek ten może być spowodowany użyciem leków np: glikokortykosteroidów ).

HCT (Hematokryt) - informuje nas o procentowej zawartości erytrocytów (czerwonych ciałek krwi) w stosunku do całej objętości krwi. Z jego pomocą możemy ocenić stopień odwodnienia czy stwierdzenia anemii. 

Hb (Hemoglobina) i MCHC (Średnia zawartość hemoglobiny w krwince) - umożliwiają ocenę zawartości podstawowego nośnika tlenu znajdującego się w krwinkach czerwonych. 

GRANS i L/M (granulocyty i stosunek limfocyty/monocyty) - są to różne rodzaje krwinek białych. Ich wzajemny stosunek wskazuje na możliwość występowania infekcji czy stanów zapalnych w organizmie. 

EOS (eozynofile) - jest to bardzo specyficzny rodzaj krwinek białych aktywnych w szczególności w stanach alergicznych (np. astmie kotów) czy infekcjach pasożytniczych (glisty,tasiemce) 

PLT lub TRO (płytki krwi lub trombocyty) - są wskaźnikiem efektywności układu krzepnięcia , płytki krwi odpowiedzialne są za tworzenie skrzepów. Ma to szczególne znaczenie w przypadku zabiegów operacyjnych. 

RETICS (retikulocyty) - to niedojrzałe krwinki czerwone. Wysoki poziom tych krwinek może wskazywać na stan zwany anemią regeneratywną.

BADANIA BIOCHEMICZNE:

Albuminy - to białka krwi, które pomagają ocenić stopień uwodnienia organizmu, krwotoków oraz chorób np: wątroby psa , jelit i nerek psa. To bardzo ważny parametr w przypadku geriatrycznych pacjentów, szczególnie przed zabiegami operacyjnymi.

ALT, ALAT (aminotransferaza alaninowa) - jest bardzo ważnym wskaźnikiem np: funkcji wątroby kota. Wzrost może świadczyć o uszkodzeniu tego narządu, nie pozwala jednak stwierdzić przyczyn tego uszkodzenia. 

Amylaza - to parametr diagnostyczny oceniający np: wydolność trzustki psa czy nerek kota. Wzrost może świadczyć o zapaleniu trzustki. 

AP (fostataza alkaliczna) wzrost fosfatazy może wskazywać np: na uszkodzenie wątroby kota, czy też chorobę Cushinga (nadczynność kory nadnerczy). Występuje także przy wzroście kości u szczeniąt. Fosfataza alkaliczna u kotów ma szczególne znaczenie. 

ASPAT (amonitransferaza asparaginowa) - wzrost może wskazywać np: na choroby wątroby psa, serca, czy uszkodzenie mięśni szkieletowych. 

Białko całkowite - wskazuje na stopień nawodnienia organizmu zwierząt oraz umożliwia ocenę np: wydolności wątroby kota, nerek psa, jak również jest wskaźnikiem infekcji u pupila. Podobnie jak albuminy wykorzystywana jest w diagnostyce przedoperacyjnej u starszych pacjentów. 

Bilirubina - wzrost może wskazywać np: na niewydolność wątroby psa  lub choroby hemolityczne. Badanie to pomaga ocenić funkcjonowanie przewodów żółciowych oraz pewnych typów anemii zwierząt. 

Ca (wapń) - zmiany tego parametru nie są specyficzne. Mogą wskazywać np: na obecność guzów nowotworowych psa, nadczynność przytarczyc psa, choroby nerek kota i niski poziom albumin. 

Cholesterol - ten niezwykle ważny parametr diagnostyczny w medycynie człowieka, u zwierząt ma dużo mniejsze znaczenie. Np: Cholesterol psa jest pomocniczym badaniem w diagnozowaniu niedoczynności tarczycy, chorób wątroby, nadczynności kory nadnerczy czy cukrzycy. 

Cl (chlorki) - elektrolit ten pomocny jest w diagnozowaniu choroby Addisona oraz służy ocenie odwodnienia np w przypadku wymiotów psa. Wzrost często świadczy o odwodnieniu psa. 

GGT (gamma glutamylo transferaza) - jest kolejnym elementem diagnostyki np wątroby psa. Jest to ważny parametr oceny terapii sterydowej. 

Glukoza - Wzrost poziomu tego parametru może być czynnikiem wskazującym np na cukrzycę psa. Niedobór może powodować drgawki, omdlenia czy śpiączkę ( hipoglikemię ). Niezwykle istotny parametr przy leczeniu pacjentów z biegunkami np: " otruty pies ". 

K (potas) - to elektrolit tracony np wraz z wymiotami psa, biegunką psa czy też nadmiernym oddawaniem moczu. Wzrost poziomu potasu może świadczyć o niewydolności nerek, chorobie Addisona, odwodnieniu czy np: przy zatkaniu cewki moczowej kota. Wysoki poziom potasu może prowadzić do zaburzeń pracy serca, a nawet jego zatrzymania. 

Kreatynina (CREA) - to parametr diagnostyczny funkcji nerek psa czy też kota (nefropatii zwierząt) oraz wyniszczenia organizmu.

Lipaza - to kolejny enzym (wraz z amylazą) wykorzystywany do diagnozowania np chorób trzustki psa. 

Mocznik (UREA) - wskazuje na czynność nerek. Wzrost poziomu tego parametru może być wywołany np: schorzeniami wątroby psa, nerek kota , serca, zatkania cewki moczowej, wstrząsem czy odwodnieniem. 

Na (sód) – badanie poziomu sodu umożliwia ocenę nawodnienia pacjenta, elektrolit ten tracony jest np: wraz z wymiotami psa, biegunką psa, w chorobach nerek czy chorobie Addisona. 

P (fosfor) - wzrost poziomu fosforu często jest związany np: z chorobami nerek psa, nadczynnością tarczycy czy chorobami przebiegającymi z obfitym krwawieniem u kota. Dodatkowo służy do diagnozowania chorób narządu ruchu (wraz z poziomem wapnia, AP).

BADANIE MOCZU :

Bardzo prostym i tanim testem,   dostarczającym wielu danych na temat funkcjonowania nerek jest ogólne badanie moczu. Najlepiej należy pobrać mocz do przeznaczonego w tym celu pojemnika z środkowego strumienia. Próbkę moczu zwierzaka należy jak najszybciej dostarczyć do lecznicy, gdyż do badania najlepiej nadaje się mocz świeży. Gdy nie ma takiej możliwości, można wstawić mocz na krótki okres do lodówki ( max. ok. 2-3 godz.). Jednym z najważniejszych diagnostycznie parametrów jest:

Ciężar właściwy moczu. Zmiany jego wartości pojawiają się już na wczesnym etapie np: niewydolności nerek psa. W ocenie uwzględnia się stan nawodnienia zwierzęcia oraz wahania wartości ciężaru właściwego pomiędzy kolejnymi wykonywanymi badaniami.

Poza tym o funkcjonowaniu nerek świadczyć może obecność w moczu składników takich jak białko czy glukoza.

Wybrane rasy psów predysponowane do dziedzicznych nefropatii

Do wrodzonych zaburzeń należy wielotorbielowatość nerek kotów. Wada ta występuje u kotów Perskich, Himalajskich, Syjamskich, Europejskich Krótkowłosych, Amerykańskich Krótkowłosych, Brytyjskich Krótkowłosych, Egzotycznych Krótkowłosych, Ragdolli, Selkirk Reksów i Szkockich Fold i zazwyczaj łączy się z mnogimi torbielami również w obrębie wątroby.

Autorzy:

lek.med.wet. Olaf Wojtaszek